به گزارش خبرنگار روجا نیوز، هفتمین جلسه از سلسله نشست های حکمرانی قرآنی با موضوع حکمرانی قرآنی در حوزه فرهنگ و هنر با حضور محمدمهدی اسماعیلی استاد دانشگاه تهران و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام علی سرلک استاد دانشگاه هنر، شهریار زرشناس استاد فلسفه غرب و مطالعات فرهنگی، علیرضا معاف معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سالن جلسات غدیر وزارت غرهنگ و ارشاد اسلامی بر گزار شد.

در این نشست محمد مهدی اسماعیلی تصریح کرد که در حوزه حمایت باید از جریان‌هایی حمایت کنیم که به سرعت فراگیری نظام ارزشی و هنجاری منبعث از نهضت امام(ره) کمک کند و افزود: در وزارت فرهنگ و ارشاد و مدیریت فرهنگی در مرز قانون می‌ایستیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این که هنوز بدنه مومن انقلابی در حوزه فرهنگ و هنر به اندازه کافی، رشد بالنده نداشته است

گفت: ما مسیر انقلاب اسلامی را باید از مسیر اصلی آن طی کنیم و این راه اصلی امام  راحل هستند و رهبری هم فرمودند انقلاب بی نام امام هیچ جای جهان شناخته شده نبود.

این استاد دانشگاه تهران تصریح کرد که انقلاب اسلامی یک تحول شگرفی را رغم زد و مسئله‌ای بود خلاف جریان‌هایی که در آن زمان شکل می‌گرفت و ادامه داد: بعد از جنگ جهانی، دنیا در بحث مکاتب وابستگی ‌و دنبال برون رفت برای توسعه بود.

عضو شورای انقلاب فرهنگی تاکید کرد که در دیدگاه چپ و راست عبور از دین امری منحدم شده‌ بود، هم در نگاه لیبراستی اینگونه بود و هم در نگاه سوسییالیستی، در بطن فلسفی هر کدام از نگرش‌های حاکم در جهان این امر محفوظ بود وگفت: انقلاب اسلامی، انقلابی شالوده شکن بود و دقیقا در نقطه‌ای رخ داد که کسی به فکر بازگشت به دین نبود.

اسماعیلی اظهار کرد: تکلیف گرایی راهی بود که امام در پیش داشت واین تکلیف‌گرایی کاملا بر مبنای ایجاد آگاهی بود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه یادآور شد که انقلاب اسلامی یک مفهموم جدید برای انقلاب‌های مهم در دنیا است و انقلابی که شبیه به هیچ کدام از انقلاب‌های دنیا نبود و گفت: انقلاب اسلامی از جنس بعثت بود.

وی تاکید کرد که درسوم اسفند سال ۶۸ امام منشور روحانیت را ارائه دادند، دراین منشور امام به وضع موجود حوزه‌های علمیه اشاره می‌کنند که اگر انقلاب اسلامی نبود وضعیت از دوران قرون وسطی بدتر می بود.

عضو شورای انقلاب فرهنگی گفت: امام وقتی نهضت را شروع کرد خیلی‌ها بعید می‌دانستند که انقلاب پیروز شود. معجزه‌ای که در قرآن آمده و در آیات ابتدایی سوره بقره داریم به همین موضوع معجزه اشاره دارد انقلاب نوعی معجزه بود و مردم در کنار حاکمیت بودند بدون مردم حاکمیت از منشوریت می‌افتد.

اسماعیلی لازمه پدید آمدن جامعه اسلامی را پذیرش سلایق و اشاعه گفتمانی دانست که مردم ایران آن را در نهضت امام(ره) انتخاب کردند وافزود:چنانکه رهبر انقلاب از بزرگترین اندیشمندان هستند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر حمایت از جریان‌هایی که به توسعه فراگیری گفتمان منبعث از نهضت امام(ره) منجر می‌شود، گفت: نظام‌های بر خواسته از مکتب اهل‌بیت(ع) هر موقع حاکم بودند، حوزه عقلانیت، آزادی بیان و اندیشه در آن رشد داشته است.

وی با تاکید بر اینکه حکمرانی، اصطلاح دقیقی است، گفت: امروزه در ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی پذیرفته شده است. حکمرانی یعنی اشراف حاکمیت در بدنه.

اسماعیلی ادامه داد که اشراف مسئله مهمی است، همین تعبیر دیگری است که در بحث حکومت و دولت مردمی بیان می‌کنیم یعنی مردم متصدی کار هستند و افزود: در حکمرانی باید تنظیم‌گری، نظارت و حمایت نیز دراختیارش باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در جمهوری اسلامی چند مرحله را گذراندیم، زمانی همه چیز باید دولتی می‌شد، زمانی نیز همه چیز باید در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گرفت.

اسماعیلی با تاکید براینکه در فعالیت‌های فرهنگی، امور باید بدست حلقه‌های میانی باشد، گفت: حلقه‌های میانی متصدی اجرا و تولید محتوا هستند.

وی ادامه داد: در حمکرانی نوین فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران بعد از  بیانیه گام دوم که کلید واژه‌اش، تحول است در مرحله‌ای که به سمت ایجاد افق تمدن اسلامی می‌رویم، باید بتوانیم از مرحله دولت اسلامی وارد جامعه اسلامی شویم، این زمانی است که تولید محتوا شود و مسائل عمومی جامعه حل شود.

اسماعیلی گفت: رهبر انقلاب اسلامی فرموند در مکتب امام جمهوریت جزء ذات اندیشه سیاسی است که یک چیز زینتی حساب می‌شود. این جمهوری یعنی آگاهی سازی مردمی.

این استاد دانشگاه تصریح کرد که بدون مردم این حاکمیت از مشروعیت خارج است و گفت: من در کتابی که در مورد حضرت آقا نوشتم با دقت توضیح دادم که این یک موضوع امام و امامت است که مامونین امام با ترور مخالف بود. این تحول و اصلاح حکمرانی که دوستان برای جلسه گذاشته اند یک اصلاح دقیق است. در ابتدا دوستان مخالف چنین اسمی بودند و می‌گفتند غلط است. حکمرانی کار ما را راحت کرد. حکمرانی یعنی واقعیت در اشراف در بدنه. اشراف تعبیر مهمی است.

اسماعیلی گفت: جامعه اسلامی یعنی بدنه عمومی و این اتفاقات جامعه باید با همه وجود اتفاق بیافتد و کار مردم است و نباید حکومت از بالا به پایین باشد. ما در این دوره در وزارت فرهنگ همین شیوه را داریم طی می‌کنیم. در حوزه قرآن ما بایستی بتوانیم فضای کشور را متحول کنیم شعائر دینی و مناسک دیده شوند و فضای کنشگری را فراهم کنیم.

عضو شورای انقلاب فرهنگی تاکید کرد: در این دولت باید برای رسیدن به آن افق تمدن اسلامی حرکت کنیم و جامعه اسلامی یعنی شکل‌گیری حکمرانی قرآنی به همین دلیل شعار دولت سیزدهم را عنوان دولت مردمی قرار دادیم که ناظر به عبور از دولت اسلامی به جامعه اسلامی است و جامعه اسلامی یعنی بدنه عمومی.

وی در ادامه با بیان این که در این دوره در وزارت فرهنگ با همین مبنا و شیوه کار می‌شود گفت: باید فضای کشور را متحول کنیم،  شعائر دینی را بر آن حاکم و فضای کنشگری را برای مردم فراهم کنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد که برای نخستین بار در تاریخ هنر جمهوری اسلامی ایران برای یک شخصیت انقلابی چون حاج قاسم، سمفونی ساخته شد و افزود: می بایست شخصیت‌های الگو را به جامعه در قالب هنر، فیلم و. ‌.. معرفی کنیم.

وی تاکید کرد: امسال برای شش شخصیت مهم معاصر چون شهید همت و شهید زین‌الدین همچنین برای اربعین کارهایی ساخته شد و برای امام راحل نیز فیلم ساخته شده است، این یعنی تمام عناصر فرهنگی را برای تغییر جو عمومی، بکار بگیریم و این کار نیاز به جهاد همه جانبه دارد.

علیرضا معاف، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با تاکید بر اینکه حوزه فرهنگ و هنر، کلان مسئله و مسئله کلیدی در ارشاد است، گفت: دولت سیزدهم، دولتی مردمی است و برخاسته از مردم است.

وی با ضرورت توجه به عدالت فرهنگی، افزود: مسئله توزیع عادلانه هر آنچه که منابع و امکانات در سطح کشور نامیده می‌شود‌، مهم است و یکی از سرفصل‌های مهم این عرصه است. ددر این زمینه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دو سال اخیر به موفقیت‌هایی دست یافته است.

معاف به ارتباط ماموریت‌‌ها و وظایف وزارت ارشاد با سبک زندگی قرآنی و دینی اشاره کرد و تصریح کرد: این کلان مسئله‌ای است. تقدم عمل بر ایمان در مسئله سبک زندگی حائز اهمیت است و این یعنی لایه کشش، گرایش، هنر، عولطف، امیال بر لایه بینش، نگرش، دانش و ارزش غلبه کرده است.

معاون قرآن و عترت ارشاد ادامه داد: دولت حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی و برخی از دولت‌ها مستحضر به حمایت این طبقه طرفدار انقلاب اسلامی و هسته سخت هستند.  وزارت ارشاد در  شرایط کنونی جامعه به کشور رونق داده است.

معاف در ادامه بر معنای حکمرانی قرآنی و فرهنگ و هنر اشاره کرد و گفت: در این میان وزارت ارشاد قرآن بنیان، قرآن مدار، قرآن محور یعنی چه؟ و چه نقشی دارد. حکمرانی قرآنی و حکومت قرآنی، عموم و خصوص من وجه است. وجه تمایز حکمرانی و حکومت همراهی مردم در عرصه فرهنگ و هنر است.

وی در ادامه به تدوین منشور قرآنی حکمرانی فرهنگ و هنر توسط شبیر فیروزیان و حسین سلیمانی با محوریت بحث‌های فنی و جدی ناظر بر بخش‌های وزارت ارشاد و نسبت آنها با قرآن و مفاهیم قرآنی، اشاره کرد و گفت: از همه نظرات اهالی فرهنگ و قرآنی برای رسیدن به نسخه اصلی و تکمیل سند تا ماه مبارک رمضان استقبال می‌کنیم.

سخنران دیگر این برنامه شهریار زرشناس، استاد فلسفه غرب و مطالعات فرهنگی بود که با اشاره به معضلات فرهنگ و هنری نظام و انقلاب به صورت کلان، گفت: اگر با مسائل فرهنگی روبرو هستیم به دلیل نوع سبک زندگی است که با هویت ایرانی ـ اسلامی ناسازگاز است و از میان دهه ۷۰ بر کشور مسلط و حاکم شده است.

وی با اشاره به اینکه اگر تضاد و تقابل در مسئله‌هایی چون حجاب، اوقات فراغت و مسئله زنان و مردان رخ می‌دهد بخاطر تغییر در سبک زندگی است، افزود: مسائل فرهنگی چون طلاق، کاهش احساس مسئولیت اجتماعی و … که در نظام و جامعه ورود پیدا کرده است به رویداد دو قرن اخیر ایران باز می‌گردد. زمانی که صورت بندی شبه مدرنیته در ایران پیدا می‌شود که آن نیز از حدود ۱۰۰ سال پیش از اواخر مشروط و اوایل پهلوی رخ داده است.

زرشناس با اشاره به اینکه شبه مدرنیته، مسیر ساخت هویت فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ما را تغییر داد، افزود: بنابراین مسائل فرهنگی که با ارکان هویت اسلامی، ناسازگار هستند از این زمان خودنمایی می‌کند.

این استاد فلسفه غرب بر جنگ نرم به معنای جنگ تمدنی غرب مدرن با ایرانی اسلامی اشاره کرد و گفت: ایران اسلامی با انقلاب اسلامی ظهور و بروز کرد و باید به موازات حوزه سیاسی تغییرات در سایر حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز استمرار داشته باشد.

وی با تأکید بر اینکه جامعه ایرانی باید بداند تجددمآبی و شبه مدرنیته ما را در عرصه وابستگی، ذلت و گسترش فقر نگه می‌دارد، بیان کرد: راه‌حل این موضوع نیز بازگشت به هویت خودی با روایت انقلابی است.

زرشناس اضافه کرد: معتقدم وزارت ارشاد در کنار سایر دستگاه‌ها و در رأس ان شورای عالی انقلاب فرهنگی باید بر روی مباحث تئوریک و نظریک و طراحی طرح جامع هویتی اسلامی ـ ایرانی در عرصه فرهنگ و هنر تلاش کند تا انسجام و هماهنگی ایجاد کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سرلک، استاد دانشگاه هنر دیگر سخنران این نشست به بیان نقطه نظراتی پرداخت و گفت: ما به دبیرخانه‌ فعال و منسجم با نیازهای روشن و تعریف شده در ساحت طراحی و ارائه نظریه‌های مبتنی بر قرآن نیاز داریم تا بتوانیم هم پرسش‌های خود را از قرآن استنطاق کنیم و هم از نسخه‌های تجویزی قرآن استفاده کنیم.

وی ادامه داد: حکمرانی، حکومت ورزی منطقی است که به نوعی به جریان سازی منجر می‌شود، حکمرانی قدرت نرم و توانایی است که در وجود خود به دیگری‎ها توجه دارد. در حکمرانی اصل ماجرا به اقامه وابسته است. حکمرانی یعنی آنچه که مراد در آن اقامه و جریان سازی می‌شود و این اعم از این است که حکمرانی جهت مثبت داشته باشد و یا جهت منفی.

سرلک با اشاره به رابطه وثیق بین امام و پیشوا و مردم و ملت در حکمرانی، گفت: حکمرانی، جریان سازی و تمدن سازی است و مفهومی فراتر از حکومت دارد. حکومت و حکمرانی عموما بر هم تطبیق نمی‌شود. مهمترین شاخصه حکمرانی اهتمام در آن است.

این استاد دانشگاه هنر بیان کرد: حکمرانی باطل به دلیل تناقض‌های محتوایی و هدف‎گرایی جایی شروع و جایی تمام می‌شود و ماندگاری مربوط به جریان حکمرانی قرآنی است. تعبیر حکمرانی را باید به مسئله اقتدار، نفوذ و اطاعت نزدیک بدانیم. حکمرانی را هم در حکومت‌های باطل هستند، می توانیم ببینم و هم در حکومت‌هایی که معیار و هدف دارند و براساس هدف بزرگتر و با اصالت پیش می‌روند.

وی با اشاره به اینکه حاکمان حکیم می‌توانند حکمرانی حق را گسترش دهند، ادامه داد: در حکومتی که حکمرانی مبتنی بر حق باشد، کارگزاران بر سهم معنوی خود اهتمام دارندو مسئله توانمندی برایشان حائز اهمیت است. در حکمرانی مبتنی بر نگاه قرآن اگر فرد توان نداره، وارد این عرصه نمی‎شود. حتما در این جنس حکمرانی، افرادی که شایسته آن نیستند، در هر رده آن را نمی‌پذیرند و داعی الی الله برایشان مهم است.

سرلک بر درنظر گرفتن سه اصل در حکمرانی قرآنی اشاره کرد و گفت: تسلط بر موضوع و اشراف بر مسئله، شفقت، رأفت و مهر داشتن نسبت به مردم و نگاه فراگیر و دارا بودن شرح صدر از جمله سه اصل حکمرانی قرآنی است. آنچه که مهم است، این است که در حوزه فرهنگ و هنر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مرکز مؤثر در این میدان با قوت کار خود را مبتنی بر آموزه‌های قرآنی پیش ببرد.

وی ادامه داد: کاری که قرآن در مسئله حکمرانی امکان پذیر می‌کند، ایجاد آگاهی‌ها برای انتخاب‌های آگاهانه است. مسائل فرهنگی را نباید امنیتی کنیم حتی مسائل امنیتی نیز راه حل فرهنگی دارد. در حوزه فرهنگ، حکمرانی قرآنی، مدارا و شرح صدر از ما می‌خواهد و اگر شرح صدر از ما تلقی نشود، عموم افرادی که در برابر ما هستند به هیچ کجا نمی‌رسند.